DEMOCRASI IYE SELF-GOVERNMENT

Harold W. Percival

PART III

Rudyi uye RWRONG

Iko kune mutemo wekusingaperi wekukodzera; zviito zvese zvinopesana nezvakaipa. Kurudyi ndiko kurongeka kwepasirese uye hukama hwekuita kwemitumbi yese yezvinhu mudenga, uye nemutemo uno nyika ino yevanhu inotongwa.

Kurudyi ndeye: zvekuita. Chakaipa ndechekuti: zvekusaita. Zvekuita, uye zvekusaita, ndiro rakakosha-dambudziko rekufunga uye kuita muhupenyu hwomunhu wega. Maitiro ekuita nezvisingaitwe zvinoenderana uye nekunzwisisa hupenyu hweruzhinji uye hwakavanzika hwevanhu.

Mutemo nehupenyu hwevanhu zvinomiririrwa nehurumende uye chimiro chemagariro chevanhu avo, icho chinoratidza kupasi mafungiro mafungiro uye zviito zvehupenyu hwakavanzika hwevanhu. Pfungwa nezviito muhupenyu hwakavanzika hweumwe neumwe wevanhu zvinopa zvakananga mukugadzirwa kwehurumende yevanhu, uye kune iyo Hurumende yepasi inobata uyo ane mutoro kuburikidza nekwavo Vatatu Kuzvibata.

Hurumende yenyika inoitirwa kuchengetedza runyararo pakati pevanhu uye kupa kururamisira kwakaenzana kune vese. Asi hurumende haingaite izvo, nekuti zvido nezvisaruro uye kuzvida nezvevanhu, mapato uye makirasi, vane mhinduro yavo muvashandi vehurumende. Hurumende inobata kune vanhu manzwiro avo uye zvido zvavo. Saka pane chiito uye maitiro pakati pevanhu nehurumende yavo. Saka pane kusagutsikana, kusawirirana uye kukanganiswa pakati pemunhu nehurumende pasi pechitarisiko chekunze kwehurumende. Ndiani anofanira kupa mhosva uye mutoro kuna ani? Chipomerwa uye mutoro mukuda demokrasi inofanira kupomedzerwa kunyanya kuvanhu, nekuti ivo vanosarudza vamiriri vavo kuti vavatonge. Kana ivo vanhu vevanhu vasingazosarudze uye vakasarudza varume vakanyanya uye vanokwanisa kutonga, saka ivo vanofanirwa kutambura nemhedzisiro yekusava nebasa kwavo, rusaruro, kubatanidzwa, kana kubatana pakusaita zvakaipa.

Zvingaitwe sei zvisizvo muhurumende kuti zvive zvakanaka, kana zvichikwanisika? Izvo zvinogoneka; zvinogona kuitwa. Hurumende yevanhu haigone kuitwa kuti ive yakatendeka uye yakangwara hurumende nematsva ezvematongerwo enyika, nemishini yezvamatongerwo enyika, kana kungochema neruzhinji uye kuratidzira. Kuratidzira kwakadaro kunogona kubatsira chete kwenguva pfupi. Nzira chete chaiyo yekushandura hurumende ndeyekutanga kuziva kuti chii chakarurama, uye chii chakaipa. Wobva wavimbika uye uchingozviruramisa pachako pakusarudza zvekuita uye zvausingaite. Kuita kwezvakanaka, uye kwete kuita zvakaipa, kuchavandudza kuzvitonga pachako. Kuzvitonga-pachavo mune wega kuchaita kuti zviite uye kuzvitonga nevanhu, Democracy chaiyo.